İstanbul Kültürel Miras Dijital Kütüphanesi (DijitalKütüpİST)
İSTKA PROJESİ
(TR10/21/YEP/051)
Kültürel mirasın yönetimi toplumlar açısından tarih boyunca önem taşımış konulardan biri olmuştur. Bu doğrultuda toplumların sahip oldukları kültürel değerlerin tespit edilmesi ve bu değerlerin korunması, gelecek kuşaklara aktarmak üzere işlenmesi ve erişilebilirliğinin sağlanmasına yönelik konular birden çok disiplini ilgilendiren bir çalışma alanını ortaya çıkarmıştır. Kütüphaneciler, nadir eser uzmanları, kitap konservasyonu ve restorasyonu uzmanları, dil bilimciler ve bilgi teknolojileri uzmanlarının birlikte uyumla çalışmaları sonucunda birçok kültürel varlığın gün ışığına çıkması ve erişilebilir niteliğe ulaşması sağlanmaktadır. Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi 1999 yılında yayınladığı Uluslararası Kültür Turizmi Tüzüğü’nde kültürel mirası bir toplumun geliştirdiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı, deneyimler, gelenekler, mekânlar, nesneler, sanatsal ifadeler ve değerlerin oluşturduğu yaşam tarzlarının ifadesi olarak tanımlamıştır. Ayrıca kültürel miras, toplumun ortak geçmişini yansıtan, ortak noktalarını ve farklılıklarını göstererek dayanışma ve birlik duygularını güçlendiren, tarihsel birikimin sürekliliğini sağlayan ve yeni öğrenme olanakları sunan bir unsurdur. Kültürel mirasa yönelik olarak sıralanan özellikler, kültürel miras ürünlerini toplayan ve işleyen kurumlar olan kütüphaneler, arşivler ve müzelerin toplumsal işlevlerini artırmaktadır. Teknolojik gelişmelerle birlikte değişen kullanıcı beklentilerini karşılayabilmek için bu kurumlar altyapı olanaklarını geliştirerek yeni hizmetler sunmaktadırlar. Bu hizmetlerden biri olan dijitalleştirme ve dijital koleksiyonlar kültürel bellek kurumlarına kültürel miras ürünlerinin sunumu açısından önemli avantajlar sağlamaktadır.
Kültür ve tabiat varlıkları açısından son derece önemli olan ülkemiz, zengin ve büyük bir kültürel potansiyele sahiptir. Ülkemiz nadir eserleri hazine niteliğindedir. Bu eserlerin tek bir ara yüz üzerinden erişilebilir olması hem ülkemiz hem de dünya için çok büyük öneme sahiptir.
Proje ilk etapta 4 ortak üniversite ile başlatılmış, ilerleyen süreçlerde ortak/paydaş sayısının artırılması şeklinde kurgulanmıştır.
Proje Ortakları: İstanbul Üniversitesi, İstinye Üniversitesi, İbn Haldun Üniversitesi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
İstanbul Kalkınma Ajansı “Yenilikçi İstanbul Mali Destek Programı” TR10/21/YEP/051 no.lu İstanbul Kültürel Miras Dijital Kütüphanesi kapsamında yaklaşık;
- 35.000 kültürel miras niteliğine sahip nadir eserin katalog künyelerinin uluslararası kütüphanecilik standartlarına uygun olarak çıkarılması.
- Eserlere ait yaklaşık 700.000 (yedi yüz bin) görüntünün (sayfa) tarayıcı ile sayısallaştırılması işlemleri.
- Yeni otomasyon/dijital içerik tarama sistemi, yazılım geliştirilmesi planlanmıştır.
Hedeflenen Proje Çıktıları:
- Kültürel mirasın zaman ve mekandan bağımsız olarak araştırmacı tarafından kolaylıkla erişilebilir olması,
- İstanbul kütüphanelerindeki dijitalleştirilmiş kültürel miras değeri taşıyan eser sayısının artırılması dolayısıyla ülke dijital kültürel miras koleksiyonu artışına katkı,
- Farklı disiplinlerdeki eğitime ve bilimsel çalışmalara katkı ve kolaylık etkisi oluşturulması,
- Eserlerin kültürel miras değerlerinin korunması, dijital erişiminin oluşturulması ve gelecek nesillere aktarılması,
- Geçmiş dönemlerin sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi tarihinin kültürel miras değeri taşıyan çeşitli koleksiyonlar üzerinden okuma, yorumlama ve tespit etme fırsatının araştırmacılara sunulması,
- Bugüne kadar ülkemizde kurumsal olarak üretilmiş olan kültürel miras çerçevesinde değerlendirilebilecek dijital kaynaklara örnek oluşturması,
- Dijitalleştirme konusunda tecrübe paylaşımı ve ortaklıklar gerçekleştirilmesi,
- Proje kapsamında dijitalleştirme eğitimi verilmesi ve konu ile ilgili nitelikli personel sayısının arttırılması,
- Bu projenin çıktılarının, İstanbul Üniversitesi ve paydaş üniversitelerin, ülkemizin ulusal ve uluslararası arenadaki prestij ve marka değerine katkısı,
- Ülkemizin Dijital Dönüşüm Stratejisine katkıda bulunulması,
- Dijital erişime açılan eserlerin yurt içi ve yurt dışında çeşitli konseptler dâhilinde sergi, yayın, belgesel vb. etkinliklerle geniş kitlelere ulaştırılması ve farkındalık oluşturulması.
Ortak Dijital Platform Temel Özellikleri:
- Platform tüm kurumların arka planda uluslararası standartlara uygun olarak kendi verilerini girebileceği şekilde oluşturuldu.
- Bu sayede kurumlar ellerinde bulunan Kültürel Miras materyallerini bu ortak platform üzerinden paylaşabilecek, diğer kurumlar bu platformda olan eserlere erişip, dijitalleşme çalışmalarına daha nitelikli olarak yön verip, gereksiz zaman ve maddi kayıp yaşamayacaktır.
- Bu platforma Dublin Core standardına göre dergi, fotoğraf, gazete, gravür, harita, hat, kitap, makale, müzik notası, tez, yazma eser ile birlikte ses, görüntü (video) vb. PDF, JPEG, TIF, MP3, PNG, MOV, MP4 ile birlikte GIF, BMP, MPG, WMA, ASF, WAV, AVI, DOC, XLS, ZIP ve benzeri bütün formatlarda yüklenebilecektir.
Projeye taranan eserlerin aktarımı hala devam etmektedir.
Projedeki kaynaklara erişim için link: http://dijitalkutupist.istanbul.edu.tr
Projenin sosyal medya hesapları:
Twitter: https://twitter.com/DijitalKutupIST/
Facebook: https://www.facebook.com/DijitalKutupIST
Instagram: https://www.instagram.com/dijitalkutupist/
